Hardloopverslaving – Waarschuwing! Hardlopen kan uw gezondheid ernstige schade toebrengen

In dit artikel beschrijven we hoe je een hardloopverslaving herkent en wat je eraan kunt doen wanneer je de symptomen ervan bij jezelf waarneemt. Een typerende situatie om te beginnen:

Een jonge vrouw van 39 begon met hardlopen om beter met de stress van het dagelijks leven om te kunnen gaan. Dat werkte aanvankelijk goed. Toen ze een postnatale depressie kreeg na de geboorte van haar kind, besloot ze haar coping strategie op te voeren. Ze ging steeds meer hardlopen. Hoe vaker ze rende, hoe meer ze ervan afhankelijk werd. Tot ze op het punt kwam waarop ze fysiek en mentaal leeg was en zich alleen nog angstig en depressief voelde.

Op enig moment was het zover dat de vrouw tijdens een ultraloop een enkelblessure opliep en een orthopedische enkelbrace moest gaan dragen. Toen de dokter aangaf dat ze de brace kon afdoen en hij haar toestemming gaf om weer heel rustig te beginnen met hardlopen, merkte ze dat ze zijn advies om slechts korte afstanden te rennen niet kon opvolgen.

De vrouw kon niet meer stoppen met hardlopen en verwaarloosde zo haar gezondheid en ook de rest van haar (sociale) leven. Zonder dat ze daar gelukkiger van werd.

‘Running addiction’: ja dat bestaat

De lijn die loopt tussen een toegewijd atleet zijn en verslaafd zijn aan hardlopen is dun. Experts hebben bewegingsverslaving echter als een legitiem probleem erkend. Het is volgens hen vergelijkbaar met alcoholisme, eetaanvallen en andere verslavende aandoeningen. En het verhaal van deze vrouw staat niet op zichzelf. Over de hele wereld kampen mensen met het probleem van hardloopverslaving. “Running addiction” heet dat in de Engelse taal. (Bron)

Wat is een hardloopverslaving eigenlijk?

Endorfine is een stofje dat zorgt voor een blij en gelukkig gevoel. Maar het wordt ook wel omschreven als een natuurlijk verdovend middel. Het is een opium-achtige stof. Het ontstaat onder andere door het eten van suikers en chocolade en veroorzaakt een roesachtige, ontspannen toestand. Door hardlopen en extreme inspanning maakt je lichaam het stofje ook zelfstandig aan. Vandaar dat er ook wel wordt gesproken over de term “runner’s high”.

Laten we beginnen met voorop te stellen dat niet iedereen hardlopen als hobby heeft. En dat hoeft ook niet. Sommigen proberen het. Ze zetten door en doen écht hun best, terwijl die omslag naar plezier niet wil komen. Hijgend, puffend en vol pijntjes je rondje rennen is ook niet leuk. En dat terwijl anderen hun schoenen aantrekken, zich al zwevend over de weg lijken te bewegen en haast euforisch weer terugkomen van hun rondje.

Toch is het wetenschappelijk bewezen dat je door hardlopen een geluksgevoel kunt aanmaken. Door hard te lopen gebeurt er iets in je hersenen waardoor je in een flow kunt komen en letterlijk ‘high’ kunt worden. Vandaar de term “runner’s high” dus. Mensen die hier gevoelig voor zijn ervaren de flow waarin je benen zich als vanzelf en in het perfecte ritme over de weg bewegen als héérlijk.

‘Runner’s high’ hoe zit dat precies?

Simpelweg voortzweven en je blij en gelukkig voelen, terwijl je ook nog eens aan je conditie en spierkracht werkt. Dat klinkt natuurlijk als een droom.

Het is niet zo dat die runner’s high zich na een paarhonderd meter al zal voordoen. Waar het om gaat is het opzoeken van je grenzen. Ben je compleet uitgeput en heb je het gevoel eigenlijk niet meer te kunnen, dán kom je bij die flow in de buurt. Er komen dan namelijk endorfines vrij die het gevoel van moeheid verminderen en die pijn onderdrukken. Dat blijkt uit een Duits, wetenschappelijk onderzoek.

De Duitse onderzoekers deden onderzoek onder hardlopers met behulp van onder andere PET-hersenscanners en andere geavanceerde technieken. Zij stelden vast dat de concentratie van endorfines in de hersenen significant was gestegen na een hardloopsessie van twee uur. Die endorfines bevonden zich precies op de plek in de hersenen van waaruit emoties en pijn worden aangestuurd. (Bron)

Maar je begrijpt het al, dat geluksgevoel ontstaat bij hardlopen dus met name wanneer je tot het gaatje gaat. En continue tot het gaatje gaan is nooit gezond.

Wat zijn de symptomen van een hardloopverslaving?

Er is niets mis mee om een toegewijde hardloper te zijn. Iemand met discipline. Iemand die zijn rondetijden wil verbeteren en aan zijn conditie werkt. Iemand die ook gaat hardlopen wanneer hij / zij zich even wat vermoeid voelt of wanneer het buiten regent. Maar wanneer je ervaart dat je geen keuze hebt dan wordt het anders. Dan is het is een obsessie.

Stel jezelf eens de vraag of van onderstaande situaties sprake is bij jou. Wees daarbij eerlijk naar jezelf om vast te stellen of jij wellicht een running addiction hebt:

Als er van vier of meer van deze items sprake is, verlies je mogelijk je realistische perspectief op hardlopen en trainen. Oefening is gezond zolang het in balans is met een volledig leven.

De gevaren van een hardloopverslaving

De gevaren die samenhangen met een running addiction zijn zowel fysiek, mentaal als sociaal van aard. Uiteindelijk beïnvloeden ze daarmee het totale welbevinden van de persoon die aan de hardloopverslaving lijdt. En zoals iedere verslaving beïnvloedt die ook het leven van de personen om de verslaafde heen.

Fysiek

Heather Hausenblas, Ph.D, en gezondheidspsycholoog aan de Universiteit van Jacksonville in Florida, heeft meer dan 20 jaar onderzoek gedaan naar hardloopverslaving en de runner’s high. In bredere zin wordt dit ook wel bewegingsverslaving genoemd omdat het niet alleen om hardlopen hoeft te gaan. Ook bij veel fitnessachtige sporten kan dit fenomeen zich voordoen.

Het inleidende verhaal van dit artikel waarin de hardloopverslaafde vrouw steeds maar doorgaat ondanks blessures, is volgens haar kenmerkend. “Wanneer je geblesseerd bent, kun je dan stoppen en de tijd nemen om te genezen? Mensen die verslaafd zijn, kunnen dit niet. Of als ze dat wel doen, ervaren ze ontwenningsverschijnselen zoals angst, depressie en slaapstoornissen.” Zo stelt Hausenblas.

Op die manier dwingt je mentale toestand je om steeds maar door te gaan terwijl je lichaam signalen geeft dat het niet meer verder kan. Dat is natuurlijk zeer ongezond.

Sociaal en mentaal

Een ander teken van running addiction is volgens Hausenblas, dat hardlopen allesomvattend wordt. “Iemand die verslaafd is, zal alle andere activiteiten in zijn leven -familie, vrienden en werk – opgeven om zijn runs binnen te halen en de runner’s high te bereiken.”

Uiteindelijk wordt je leven zo steeds meer beperkt. Iets waar je mentaal uiteindelijk niet gelukkiger van zult worden. Je staat niet meer als een sociaal, vitaal persoon in het leven en dat kan op den duur allerlei effecten hebben op je welbevinden. Denk aan relaties die stranden of het verliezen van je baan wat ook economische nadelen met zich mee kan brengen. (Bron)

Een running addiction is in feite zoals iedere andere verslaving

De realiteit is dat een echte verslaving altijd een negatieve invloed zal hebben op het leven van een persoon, vooral naarmate de verslaving zich ontwikkelt.

Een verslaving moet niet worden verward met een gewoonte, die inderdaad een gunstige invloed kan hebben op de geest van een persoon. Hoewel zowel gewoonte als verslaving worden gekenmerkt door repetitieve gedragspatronen, is een verslaving een gewoonte waarover een persoon niet langer de controle heeft en die het leven in een verstorende mate heeft overgenomen.

Zoals bij iedere verslaving is het zo dat naarmate de tolerantie van een persoon voor hardloopverslaving toeneemt, hij of zij gedwongen wordt om elke dag een toenemend aantal kilometers te hardlopen om hetzelfde gevoel te kunnen opwekken. (Bron)

Hoe kom je van een hardloopverslaving af?

Het moge duidelijk zijn: running addiction is een vicieuze cirkel waar je niet zomaar uitkomt en die veel consequenties heeft.

De eerste stap in de behandeling van een hardloopverslaving of iedere andere vorm van bewegingsverslaving, is de acceptatie van de verslaafde dat hij of zij daadwekelijk een verslavingsprobleem heeft. De volgende stap is het genereren van de vastberadenheid om de vicieuze cirkel van de verslaving te stoppen.

Hardloopverslaafde patiënten zouden er goed aan doen om allereerst gedurende een langere periode geheel afstand te houden van het sporten.

Specifieke activiteiten kunnen hardloopverslaafde patiënten wel helpen om hun behoefte aan rigide, intensieve trainingen te overwinnen. Voorbeelden van dergelijke activiteiten zijn yoga, meditatie en wandelen. Deze activiteiten zijn niet of minder fysiek belastend maar geven toch voldoening, al zal de gewenste ‘runner’s high” uitblijven.

Een ander goed idee is om waardevolle maar ontspannen, creatieve activiteiten te verrichten zoals schrijven, schilderen, dansen, zingen en tuinieren. Dit helpt om de aandacht af te leiden van de behoefte aan het trainen.

Bestrijding van bewegingsverslaving houdt in dat een goede balans tussen lichaam en geest moet worden gevonden. Bij het omgaan met iemand met dit soort verslaving, moet de omgeving er rekening mee houden dat de patiënt hoogstwaarschijnlijk fel in zal gaan tegen de geclaimde noodzaak om te stoppen met trainen.

Als je vermoedt dat je verslaafd bent aan hardlopen of iemand kent met dat probleem, dan is het een goed idee om professionele hulp in te roepen. De verslaving kan namelijk mogelijk ook het gevolg zijn van een onderliggende oorzaak of stoornis. Zo hangt hardloopverslaving soms samen met anorexia nervosa, een type eetstoornis. Vooral bij vrouwen wordt het bewegen soms gedreven door het verlangen om er mooier, knapper en fitter uit te zien.

Hoe bewaak je als fanatieke hardloper de balans in de toekomst?

Laten we er even vanuit gaan dat je op dit moment niet aan hardloopverslaving lijdt maar dat je wel weet dat je soms te fanatiek kunt worden. Het gevaar van verslaving ligt dan natuurlijk wel altijd op de loer. Hoe kun je er dan voor zorgen dat je in de toekomst de balans bewaart zodat je niet telkens over de grens gaat en het risico loopt daadwerkelijk running addicted te raken? Daarvoor hebben we een aantal tips ten aanzien van je hardloopgewoonten op een rij gezet.

Het is belangrijk om je ​partner te betrekken die je kan helpen om je te vertellen wanneer je een pas op de plaats moet maken. Soms wil je niet dat ze je vertellen wat je al weet, namelijk dat je te veel traint. Maar het is wel van essentieel belang. Realiseer je, wat je wilt horen en wat je moet horen zijn soms twee heel verschillende dingen.

Hardloopverslaving: alles nog even samengevat

Ja, het is waar, ‘running addiction’ bestaat wel degelijk. En ook door middel van andere sportieve bezigheden zoals fitness en dergelijke kan deze verslaving op basis van natuurlijke endorfines ontstaan. Het lastige is dat je je lichaam maximaal moet belasten om dat fijne gevoel te krijgen. Bovendien raak je er immuun voor waardoor je steeds dieper moet gaan om dat prettige resultaat te bereiken. Uiteindelijk pleeg je zo roofbouw op je lichaam en je leven.

Op die manier lijdt een hardloop- of exerciseverslaving tot allerlei problemen van fysieke, mentale en sociale aard. Je overbelast je lichaam, verwaarloost je contacten en raakt geïsoleerd. Zoals bij iedere verslaving is ‘afkicken’ lastig. Je kunt hier zeker professionele hulp bij gebruiken. Schroom niet om die hulp in te schakelen.

Ook wanneer je je hardloopverslaving eindelijk de baas bent blijf je als fanatieke hardloper tot een risicocategorie behoren. Het is daarom belangrijk om heel bewust je trainingen in te richten. Verplichte rustdagen zijn een absolute must. Het meest essentieel is echter dat je je directe omgeving, bij voorkeur je partner, erbij betrekt zodat je direct een signaal krijgt wanneer je over de grens dreigt te gaan met trainen.